In vele gevallen zijn kinderen al ruim de vijftig gepasseerd als ze erven van hun ouders. Vaak hebben ze ook zelf kinderen, die op hun beurt het kapitaal meer nodig hebben. Met de aanpassingen in het erfrecht van september 2018, kan er flexibeler omgegaan worden met de verdeling van de nalatenschap om kleinkinderen zo dat extra financieel duwtje in de rug te geven.
Net zoals voor de vernieuwing van het erfrecht, wordt de nalatenschap opgedeeld in een reservatair en beschikbaar gedeelte. De verhoudingen zijn met de vernieuwing echter gewijzigd. Tot voor de vernieuwing had één kind recht op een reservatair gedeelte van 50% van de nalatenschap. Twee kinderen hadden elks recht op een derde, en drie of meer kinderen hadden elks recht op 25% van de nalatenschap.
Met het nieuwe erfrecht heeft de wetgever beslist om de erflater meer keuze te bieden in de verdeling van zijn nalatenschap. Ongeacht het aantal kinderen, bestaat het reservatair gedeelte sinds september 2018 uit 50% van de nalatenschap. Dit zorgt ervoor dat de erflater in de situatie van twee of meerdere kinderen, meer kan beslissen over de bestemming van zijn nalatenschap.
Er zijn verschillende manieren om een nalatenschap bij kleinkinderen te laten terechtkomen. Afhankelijk van de situatie, kan door middel van deze manieren optimaal aan successieplanning worden gedaan.
Schenking
Een van de fiscaal meest interessante manieren om de nalatenschap bij kleinkinderen te laten terechtkomen, is door middel van een schenking bij leven. Indien het een schenking van roerende goederen in rechte lijn betreft, bedraagt de schenkbelasting namelijk slechts 3%.
Indien de schenker via een bankgift schenkt is er zelfs geen schenkbelasting verschuldigd, op voorwaarde dat de schenker nog 3 jaar in leven blijft. Bij vroegtijdig overlijden zal er de hogere erfbelasting verschuldigd zijn.
Let op: Het gedeelte van het erfdeel dat voor het overlijden geschonken wordt, mag het beschikbare erfdeel niet overschrijden.
Testament
Een van de meest voorkomende manieren om de nalatenschap door te geven aan de kleinkinderen, is door deze op te nemen in het testament. Dit is voornamelijk voordelig indien een grootouder meerdere kleinkinderen heeft. Door de nalatenschap over meerdere personen te verdelen, zal er namelijk voor elke erfgenaam minder successierechten betaald worden, daar deze individueel in een lagere schijf belast worden. Dit wordt ook wel de ‘verdeel-en-heers techniek’ genoemd.
Plaatsvervulling
Waar ouders die erven ook vaak voor opteren is om hun erfenis te verwerpen en gebruik te maken van het ‘plaatsvervulling’ principe, waardoor de kinderen in hun plaats erven. De verschuldigde successiebelasting wordt berekend in functie van het door de kleinkinderen verkregen erfdeel.
Tot voor de vernieuwing van het erfrecht was het in deze situatie niet mogelijk om een gedeelte van de erfenis als ouder zelf te behouden. Het was dus alles, of niets. Met het nieuwe erfrecht kan de ervende ouder door middel van de ‘doorgeefschenking’, na één jaar een gedeelte van de ontvangen nalatenschap belastingvrij doorschenken aan zijn kinderen.